เคยเป็นกันไหม ? รู้สึกว่าตัวเองเหนื่อยง่าย หายใจถี่ ๆ และเริ่มมีอาการแน่นตรงหน้าอก หรือรู้สึกอึดอัดขณะหายใจ ส่งผลให้เกิดสภาวะ “หายใจไม่อิ่ม” และไม่สามารถทำกิจกรรมบางอย่างได้อย่างเต็มที่ บทความนี้ ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส จึงมีข้อมูลดี ๆ เกี่ยวกับ หายใจไม่อิ่ม สัญญาณเตือนภัยจากร่างกาย ที่อาจเสี่ยงเป็นได้หลายโรค มาแบ่งปันกัน 

ภาวะหายใจไม่อิ่ม คืออะไร 

ภาวะหายใจไม่อิ่ม (Shortness of Breath) หรือศัพท์ทางการแพทย์ เรียกว่า “Dyspnea” คือ อาการของผู้ป่วย ที่ไม่สามารถสูดอากาศเข้าไปในปอดได้อย่างเต็มที่ ซึ่งมีลักษณะอาการหายใจเพียงช่วงลมสั้น ๆ หรือหายใจถี่ ๆ จึงทำให้รู้สึกแน่นหน้าอก และอึดอัดขณะหายใจ ในบางรายอาจรู้สึกเจ็บ จนไม่สามารถนอนราบได้ 

สาเหตุที่ก่อให้เกิดอาการ “หายใจไม่อิ่ม” มีอะไรบ้าง 

สาเหตุส่วนใหญ่ของอาการ “หายใจไม่อิ่ม” มักจะเกิดจากการใช้ชีวิตประจำวันที่เคร่งเครียด หรือหักโหมการทำกิจกรรมที่มากเกินไป ซึ่งนอกจากจะก่อให้เกิดอาการดังกล่าวเบื้องต้นแล้ว ยังสามารถบ่งบอกถึงสัญญาณเตือนภัยจากความเสี่ยงของการเกิดโรคร้ายต่าง ๆ ได้อีกด้วย เช่น  

• ภาวะทางเดินหายใจ
  เช่น โรคหอบหืด โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) โรคปอดคั่นระหว่างหน้าพังผืดในปอด หลอดลมอักเสบ หรือปอดบวม 
• ภาวะหัวใจ และหลอดเลือด
  เช่น หัวใจล้มเหลว โรคหลอดเลือดหัวใจ หรือภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ 

• โรคโลหิตจาง
  ภาวะที่ร่างกายมีเซลล์เม็ดเลือดแดงไม่เพียงพอ ที่จะนําออกซิเจนไปหล่อเลี้ยงเนื้อเยื่อ 
• มะเร็งปอด
  การเกิดขึ้นของเนื้องอก หรือเนื้อร้ายที่ส่งผลกระทบต่อการหายใจ 
• วัณโรค
  การติดเชื้อจากไวรัส และแบคทีเรีย ที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดการอาเจียน และหายใจลำบาก 
• ความวิตกกังวล เครียด หรือความตื่นตระหนก
  สาเหตุที่อาจทําให้เกิดพฤติกรรมการหายใจอย่างรวดเร็ว หรือรู้สึกหายใจไม่ออก 
• โรคอ้วน
  น้ําหนักที่เกินมาตรฐาน อาจสามารถสร้างแรงกดต่อปอด และทําให้หายใจลําบากขึ้นได้ 

• ปฏิกิริยาการแพ้
  เช่น การแพ้สารเคมี หรืออาหารต่าง ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจ ฯลฯ 
• มลพิษทางอากาศ
  เช่น การสูดดมของสารเคมี และควัน รวมถึงใช้ชีวิตในสภาพอากาศที่มีฝุ่นจัด เป็นต้น 

อาการแบบไหนที่บ่งบอกว่าคุณกำลังเผชิญภาวะ ”หายใจไม่อิ่ม”  

1. มีไข้สูง ไอ หนาวสั่น 
2. สูดหายใจเข้าลึก ๆ ลำบาก 
3. รู้สึกแน่นหน้าอกขณะหายใจ 
4. คลื่นไส้ อาเจียน 
5. หัวใจเต้นแรง ร่างกายสั่น   
6. เวลาหายใจมีเสียงดังฮืด ๆ 

การวินิจฉัยของอาการ “หายใจไม่อิ่ม” ในปัจจุบัน 

โดยทั่วไปแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะทำการวินิจฉัยอาการ “หายใจไม่อิ่ม” หรือหายใจลำบาก จากการซักถาม และตรวจเช็กประวัติร่างกายเป็นรายบุคคล เพื่อประเมินสภาพร่างกาย และหาวิธีในการรักษาที่เหมาะสม ดังนี้ 

1. การสแกนเอกซเรย์ (X-ray)

การใช้รังสีเอกซเรย์สแกนทรวงอกเพื่อประเมินสุขภาพของปอด หัวใจ และระบบร่างกายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง 

2. การสแกนเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan)

เป็นการใช้เครื่องตรวจพิเศษที่จะทำการยิงลำแสง X-ray ออกมาในหลายทิศทางพร้อม ๆ กัน โดยใช้เครื่อง คอมพิวเตอร์ในการประมวลผลของร่างกายเพื่อสร้างออกมาเป็นภาพ 2D และ 3D ที่แสดงข้อมูลได้อย่างละเอียด 

3. การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiography)

เป็นการตรวจเบื้องต้น และคัดกรองโรคหัวใจ ที่จะแสดงอัตราการเต้นของหัวใจ เพื่อตรวจหาความผิดปกติที่อาจจะเกิดขึ้น

4. การตรวจสมรรถภาพปอด (Spirometry) 

การตรวจวัดปริมาตรของอากาศที่หายใจเข้า และออกจากปอดโดยใช้เครื่องมือที่เรียกว่า Spirometer ที่สามารถช่วยระบุขอบเขตของปัญหาการหายใจของแต่ละบุคคลได้

การรักษาอาการภาวะ “หายใจไม่อิ่ม” มีอะไรบ้าง

ในการรักษา แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะดูสาเหตุ และปัจจัยต่าง ๆ ที่ก่อให้เกิดภาวะดังกล่าวของผู้ป่วยแต่ละคนโดยเฉพาะ เนื่องจากอาการ “หายใจไม่อิ่ม” หรือการหายใจไม่เต็มปอด มักจะเกิดได้จาก 2  ปัจจัยหลัก ๆ ดังนี้

1. ผู้ป่วยที่มีอาการหายใจไม่อิ่มจากการใช้ชีวิตประจำวัน 

เช่น ไม่ค่อยออกกำลังกาย หักโหมใช้แรงมากเกินไป มีความเครียดสะสม พักผ่อนไม่เพียงพอ เป็นต้น แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะแนะนำให้ผู้ป่วยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต เพื่อให้สภาพร่างกายได้เริ่มฟื้นฟู ผ่อนคลาย และมีสุขภาพที่ดีมากขึ้น 

2. ผู้ป่วยที่มีอาการหายใจไม่อิ่มจากสาเหตุของโรค

ไม่ว่าจะเป็น โรคหอบหืด, วัณโรค, ปอด, หัวใจ, และโรคอ้วน ฯลฯ รวมถึงปัจจัยอื่น ๆ จากสภาพอากาศที่ก่อให้เกิดอาการหายไม่อิ่ม แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะวางแผนทางการรักษาเฉพาะบุคคล เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยสามารถหายใจได้อย่างสะดวกได้ดีขึ้น เช่น การจัดยา การบำบัด การผ่าตัด เป็นต้น 

วิธีป้องกันอาการ “หายใจไม่อิ่ม”  

1. นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ  
2. ทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ 
3. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ไม่หักโหมมากเกินไป 
4. หากิจกรรมยามว่าง เพื่อผ่อนคลายความเครียด 
5. งดสูบบุหรี่  
6. หลีกเลี่ยงการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นพิษ เช่น ฝุ่น ควัน

ที่มา: 

บทความอาการหายใจลำบาก สำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็ง จาก คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี

Shortness of Breath จาก สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ประเทศอังกฤษ  

Everything You Need to Know About Dyspnea จาก Healthline  

Dyspnea จาก Clevelandclinic 

What is dyspnea ? จาก Medicalnewstoday 

อัปเดตและติดตามสาระสุขภาพดี ๆ จาก ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ได้ที่

หากมีข้อสงสัย หรืออยากสอบถามเพิ่มเติม เกี่ยวกับเรื่อง สุขภาพและการใช้ยา สามารถปรึกษากับเภสัชกรได้ที่ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ทุกสาขาทั่วประเทศ หรือสะดวกมากยิ่งขึ้น สามารถปรึกษาเภสัชกรร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ผ่าน Application ALL PharmaSee ได้ตลอด 24 ชั่วโมง มาสุขภาพดีไปด้วยกันนะคะ